In zijn boek ‘Zeg het tegen God’ beschrijft de Italiaanse Benedictijner monnik Luigi Gioia hoe je het beste kan bidden. ( interview gepubliceerd in Trouw 2018 )
‘Gebeden hoeven niet eindeloos lang te zijn. Houd het kort en simpel.’
Eigenlijk vindt hij het helemaal geen gekke vraag. Natuurlijk heeft Luigi Gioia voorafgaande aan onze ontmoeting gebeden voor het welslagen van dit interview. “Vanochtend heb ik een half uur genomen om naar de dag van vandaag te kijken. En ik wist dat jij mij zou komen interviewen. Dus heb ik gebeden dat wij een goed gesprek zouden hebben.” Dat gebed voor een succesvol interview blijft een beetje boven het gesprek hangen. Die eeuwige vraag: Helpt bidden nou wel of niet?
Gioia vindt de vraag of een gebed beantwoord wordt eigenlijk niet zo belangrijk. Niet voor niets besteedt hij er in zijn boek, dat afgelopen week in Nederlandse vertaling verscheen, nauwelijks aandacht aan. “Bidden helpt alleen al doordat ik als ik bid de dingen anders ga zien. Mijn perceptie verandert. Volgens mij is dat een wonder. Mensen realiseren zich vaak onvoldoende dat op het moment dat ze begonnen te bidden, zich al anders voelden. Ze voelden zich in harmonie met iets groters, noem het God. Ik wil het niet minimaliseren, begrijp me goed. Ik heb in mijn leven vaak gebeden voor dingen, soms hele wereldse dingen en ze zijn gewoon gebeurd. Ik weet niet of ze plaatsvonden omdat dit nu eenmaal moest, of omdat God erachter zat. Ik geloof dat bidden altijd tot een verandering leidt. Vaak is het alleen niet op de manier dat we gehoopt of gedacht hadden.”
Gioia praat bijna een uur lang in de Abdij van Egmond (“Hier lijkt bidden inderdaad niet zo moeilijk”) gedreven over iets dat volgens hem iedereen kan leren. Hijzelf kan geen dag, zelfs bijna geen uur zonder bidden. “Leven is voor mij als de stukjes van een puzzel. We kijken ernaar en we zien eerst alleen de stukjes en we verliezen vervolgens het overzicht. Bidden helpt mij om van die stukjes weer één beeld te maken.”
Je kunt overal bidden
“We hebben de neiging heel hard te zoeken naar de ideale omstandigheden om te bidden. Een rustige plek, genoeg vrije tijd en de juiste stemming. Dat soort dingen. Op deze manier ga je nooit bidden. Heb je bijvoorbeeld een rustige plek, dan ben je niet in de stemming. Lawaai of een slechte stemming of een verkeerd moment, het maakt niet uit: alles kan in een gebed worden omgezet. Op het moment dat ik dat door had, kon ik overal bidden. Soms zijn we gewoon te beleefd om te bidden. Denken we dat we voorzichtig met God moeten zijn. Maar God is altijd bij ons. Altijd en overal. Hij is bij me als het lawaaiig is en als het stil is. Het is mijn gewoonte geworden om constant met God te praten, want dat is bidden toch vooral voor mij. Of ik nou wandel of in de auto zit, ik praat met Hem. Zodra ik in de auto zit, begin ik al met bidden. Ook al is het maar een ritje van tien minuten. En dan begin ik altijd met de dingen maak waar ik het meest zorgen over maak. Zelfs over dingen die we ongepast vinden als het om God gaat, kunnen we met Hem in gesprek gaan. Als ik bijvoorbeeld kwaad ben. God wil mijn woede horen en dus moet ik die met Hem delen en vertellen waar die vandaan komt. Zelfs als ik vol lustgevoelens zit, kan dat een plek krijgen in mijn gebed. God weet wat het is om mens te zijn en Hij heeft me zo geschapen.”
Gebed is een gesprek dat God met jou begonnen is
“Bidden is tweerichtingsverkeer. Daarom is de Bijbel zo belangrijk, want daarin praat God met ons. Daarin raakt hij ons aan met zijn woorden. In de Bijbel lees je hoe Jezus mensen geneest, hoe hij met zijn leerlingen rondtrekt, hoe hij praat met de Samaritaanse vrouw, daar kan je God ontmoeten in de Psalmen. Bidden is vaak een antwoord op God die ons ‘aanraakt’ met Zijn woorden. Tegen mensen die God niet kunnen vinden, zou ik willen zeggen: ‘Alleen al het feit dat je dingen aan hem toevertrouwt, maakt een verschil in je leven.’ Zelfs als een gebed niet beantwoord wordt. Maar zeg wel tegen Hem: ‘Ik vind het frustrerend dat ik niets van U hoor.’ Het is belangrijk het gesprek niet te beëindigen. Je moet altijd door blijven bidden. Zoals Jezus op het kruis. Zelfs op het moment dat hij het gevoel had dat God hem had verlaten, bleef hij met Hem praten.”
Kijk naar het voorbeeld dat Jezus zelf heeft gegeven
“Toen ze Jezus koning wilde maken, deed hij iets opmerkelijks: hij ging gelijk in gebed. Ander voorbeeld: hij verricht een groot wonder en dat maakt hem gevierd. Wat doet Jezus dan: hij gaat weer bidden. Wat hij eigenlijk doet is afstand nemen. Hij laat ons zien dat het goed is om je af en toe terug te trekken in jezelf, om afstand te nemen. Anders zijn we constant ‘ in de gebeurtenissen’ en missen we het overzicht. Jezus bidt omdat hij dan in een ‘ruimte’ komt waar hij contact kan maken met zijn Vader. Met God.”
Zoek naar een goede houding om te bidden
“Dan bedoel ik niet of je op je knieën moet gaan om te bidden. Iets wat ik trouwens niet kan. Ik zit liever. In het boek gebruik ik het woord ‘pose’. Welke houding moet je aannemen om God te bereiken? Daarbij is het van belang om God niet te zien als een verre entiteit, maar als een iemand met wie je dagelijks verkeert. Die ons helpt begrijpen waar het in het leven om draait en wie hij werkelijk is. Hij is een Vader, hij geeft om ons en hij houdt van ons. Hoe meer ik zelf met dit beeld vertrouwd raakte, des te meer veranderde ik. Door jezelf als Zijn zoon of dochter te beschouwen, heb je altijd toegang tot Hem. Jezus is daarin natuurlijke hét voorbeeld. Als zoon van God heeft hij ons laten zien wat het betekent om kind van God te zijn.”
Hou het kort en simpel
“Gebeden hoeven niet eindeloos lang te zijn. Zelfs een zin, een kreet of een woord kan een gebed zijn. Hou het kort, hou het simpel, doe het vaak en wees echt. Zolang het maar tegen God gericht is. Dat leren we in de Psalmen, die bevatten een schat aan korte zinnen die lucht geven aan alle mogelijke situaties in je leven. Hou het kort en herhaal het veelvuldig, zou ik willen zeggen. De woestijnvaders, zeg maar de eerste monniken, vergeleken het gebed met een pijl. Gebeden moeten als pijlen zijn die je op God afvuurt. Ze zijn snel en je moet er veel gebruiken. Dit beeld laat ook zien dat iedereen kan bidden, ook al heb je weinig tijd.”
Wees eerlijk
“Als je gelooft dat God alles van je weet kun je – ook al zou je dat willen – geen dingen voor Hem achterhouden. Verder vereist bidden ook een gezonde dosis zelfkennis. Je moet jezelf in de ogen durven kijken. Vaak durven we God geen dingen toe te vertrouwen, omdat we ze niet eens tegen onszelf durven te zeggen. Bidden kan dus een manier zijn om een gezonde wijze eerlijk naar jezelf te kijken en je tekortkomingen onder ogen te zien. Ik was onlangs jaloers op iemand. Dat kon ik maar heel moeilijk van mezelf aannemen: hoe kon ik nou jaloers zijn op iemand? Door het onder woorden te brengen in een gebed kon ik aanvaarden dat ik na-ijver voelde. Waarom zou ik mij ervoor schamen?”
Zeg het tegen God
“Belangrijkste les is: breng het onder woorden. Leg het bij God neer. Als ik terugkijk op mijn gebedsleven, kan ik alleen maar zeggen dat alles ervan afhankelijk is. Het heeft voor mij alles veranderd. Er zijn gebeden van mij beantwoord en anderen niet. Eén gebed is heel pijnlijk voor mij geweest, het werd niet beantwoord en leidde bij mij tot een grote crisis. Ik kon niet begrijpen waarom God mijn gebed niet verhoorde. Het ging om een meisje dat ik kende. Ze wilde abortus plegen en ik bad dat ze niet zou doen. Uiteindelijk deed ze het toch. Dat was pijnlijk. Ik dacht dat God naar me zou luisteren.
Nu kijk ik er anders tegen aan. Nu zie ik dat God vaak machteloos is. En Hij denkt op lange termijn. Soms grijpt Hij direct in de geschiedenis in en verandert dingen meteen. Maar Zijn favoriete manier om dingen te veranderen, is om het aan de geschiedenis over te laten. Dingen veranderen dan van binnenuit. Hij zelf is deel van de geschiedenis.”
‘Zeg het tegen God. Een aanmoediging om te bidden’, Luigi Gioia uitgeverij Kok 248 blz. € 17,95
